Vadeli işlemler sözleşmesi (futures contract), iki taraf arasında belirli bir varlığın (genellikle finansal ürünler, emtialar veya endeksler) belirlenen bir fiyat üzerinden gelecekteki bir tarihte alım satımını içeren standartlaştırılmış bir sözleşmedir. Vadeli işlemler sözleşmeleri, organize bir borsada veya tezgahüstü piyasalarda işlem görebilirler.
Vadeli işlemler sözleşmelerinde alıcı ve satıcı, belirli bir varlığın miktarını ve kalitesini, teslimat tarihini, fiyatını ve diğer önemli koşulları belirleyen standartlaştırılmış bir sözleşme üzerinde anlaşırlar. Sözleşmeler genellikle borsalarda standartlaştırılır ve tarafların işlem yapması ve piyasa likiditesini artırmak için organize edilmiş piyasalarda alınıp satılır.
Vadeli işlemler sözleşmeleri, yatırımcılara veya şirketlere gelecekteki fiyat dalgalanmalarına karşı korunma (hedge) sağlama, spekülasyon yapma veya portföy çeşitlendirmesi yapma imkanı sunar. Örneğin, bir tarım ürünleri üreticisi gelecekteki fiyat dalgalanmalarına karşı korunmak için ürününü bugünden bir vadeli işlem sözleşmesiyle satın alabilir veya bir yatırımcı belirli bir endeksin değerindeki değişiklikler üzerine spekülasyon yapmak için vadeli işlem sözleşmeleri alabilir.
Vadeli işlemler sözleşmeleri, genellikle teminat gerektirir ve fiyat dalgalanmaları nedeniyle zarar riski taşır. Ayrıca, teslimat tarihinde fiziksel teslimat gerektiren sözleşmelerde, fiziksel teslimata hazırlıklı olmak gerekir. Ancak, birçoğu nakit uzlaşıyla sona erer, yani sözleşme sona erdiğinde nakit olarak uzlaşılır ve varlığın fiziksel teslimatı gerçekleşmez.
Vadeli işlemler sözleşmeleri, finansal piyasalardaki fiyat kestirimleri ve risk yönetimi stratejileri için önemli bir araç olup, profesyonel yatırımcılar, spekülatörler ve riskten korunma amacıyla işlem yapan kurumsal müşteriler tarafından sıklıkla kullanılırlar.
